Dlaczego czytamy coraz krócej, a nasza uwaga się rozprasza? Czym różni się głęboka uwaga od hiperuwagi? Dlaczego wolimy oglądać Netflixa niż czytać, a w gabinecie terapeutycznym rozmawiamy o tym, ile dostaliśmy polubień? Co będzie w przyszłości z czytelnictwem i czy da się zawalczyć o prawo do zachowania uwagi?

W ramach cyklu spotkań, prowadzonych przez Annę Cieplak (pisarkę) i Michała Krzykawskiego (filozofa techniki), chcemy pokazać, że te wszystkie te pytania są ze sobą powiązane. Porozmawiamy o zmianach, jakim ulega nasza uwaga i czytelnictwo, ale przede wszystkim o tym jak zmieniamy się MY – czytelnicy, nauczycielki, młodzież, pisarze – pod wpływem otoczenia cyfrowego i kształtujących je urządzeń . Chcemy odejść od przewidywalnej dyskusji o kanonie lektur szkolnych i skupić się na trosce o głęboką uwagę i przyszłość literatury. A także o nas samych.

Porozmawiamy o tym z wyśmienitymi autorami i autorkami w Zagłębiowskiej MEDIATECE. Do rozmowy zaprosimy osoby, które podejmują tę problematykę w swojej twórczości z różnych perspektyw, piszą o niej lub ją badają w obrębie różnych dziedzin nauki. Są nimi: Magdalena Bigaj (autorka książki Wychowanie przy ekranie), Paweł Boguszewski (neurobiolog), Karolina Lewestam (eseistka, pisarka, filozofka, autorka książki Pasterze smoków. Rodzice kontra świat), Tomasz Stawiszyński (filozof, felietonista, autor książek Ucieczka od bezradności i Reguły na czas chaosu) i Marek Szymaniak (reporter, dziennikarz, autor książki Zapaści). Połączenie prezentowanych przez nich perspektyw rzuci nowe światło na to, co wiemy o czytaniu, uwadze i nowych technologiach, które wpływają na to, jak funkcjonujemy jako jednostki i społeczeństwo.

Wychowanie przy ekranie. Jak odnaleźć się w różnicach międzypokoleniowych związanych z przemianami uwagi?

Data: 24 maja 2024, godz. 17:30

Magdalena Bigaj – założycielka i prezeska Instytutu Cyfrowego Obywatelstwa. Medioznawczyni, badaczka i działaczka społeczna. Autorka książki „Wychowanie przy ekranie. Jak przygotować dziecko do życia w sieci?” (Wydawnictwo W.A.B.). Felietonistka magazynu „Pismo”. Pomysłodawczyni i współautorka pierwszego w Polsce „Ogólnopolskiego badania higieny cyfrowej”.Członkini Komitetu Dialogu Społecznego przy Krajowej Izbie Gospodarczej, w którym zasiada w zespole ds. edukacji oraz Rady Programowej Fundacji Orange. Umieszczona na liście 100 Kobiet Roku 2022 przez magazyn Forbes Woman oraz na „Liście 100 zasłużonych dla edukacji cyfrowej w 2023 roku”. Ponad dekadę spędziła pracując dla firm ze świata nowych technologii, aktualnie bada ich wpływ na społeczeństwo i działa na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Mama trójki dzieci.

Pasterze smoków i małe księżniczki patrzą w przyszłość. Czy nasze dzieci mogą czerpać siłę z książek i jak je z nimi czytać?

Termin: 11 czerwca, godz. 17:30

Karolina Lewestam – doktorka filozofii, eseistka; pisarka. Jest autorką i ilustratorką “Małej księżniczki”, opowieści nawiązującej do “Małego Księcia” (wyd. W.A.B.), zbioru esejów o rodzicielstwie “Pasterze smoków” (wyd. Czarne) i serii fantasy „opowieści świata Zorzy” (Agora) — pierwszy tom, “Silla”, wyszedł w 2022; niedawno ukazał się drugi, „Strażniczka perły”. Wieloletnia felietonistka i publicystka Dziennika Gazety Prawnej, od kilku lat związana jest z magazynem “Pismo”, w którym odpowiedzialna jest za dział Idee, odpowiada na listy czytelników w serii “Rozmowy z K.” i pisze jedne z najchętniej czytanych tam esejów. Wielokrotnie nominowana do nagrody Grand Press, a także do Odkryć Empiku, Książki Roku portalu Lubimy Czytać, nagrody im. Ferdynanda Wspaniałego i wielu innych. Matka trójki dzieci, współlokatorka trzech kotów.

Co znaczy być inteligentnym w dobie „sztucznej inteligencji”?

Termin: 21 czerwca, 17:30

Tomasz Stawiszyński – filozof, eseista, autor bestsellerowych książek “Potyczki z Freudem. Mity, pokusy i pułapki psychoterapii” (2013), „Co robić przed końcem świata” (2021), „Ucieczka od bezradności” (2021) oraz dwóch zbiorów wierszy “Nie ma takiego imienia” (1999) i “Rzecz ciemna” (2002). Od wielu lat zajmuje się problemami z pogranicza filozofii i psychoterapii. Eseje, wiersze i opowiadania publikował w wielu pismach; był m.in. redaktorem działu kultura w “Dzienniku” i wiceszefem działu społecznego, szefem działu krajowego i szefem działu publicystyki w “Newsweeku” (2008-2012). W TVP Kultura prowadził “Studio Alternatywne” i współprowadził “Czytelnię” (2007-2011). W latach 2013-2016 prowadził w Polskim Radiu RDC autorski program “Niedziela Filozofów czyli Potyczki z Życiem”. Od grudnia 2016 do lutego 2020 byl publicysta kwartalnika Przekroj. Od marca 2016 związany z Radiem TOK FM, gdzie prowadzi m.in. “Godzinę Filozofów”, “Kwadrans Filozofa” oraz – wraz z żoną, Cvetą Dimitrovą – internetowy podcast “Nasze wewnętrzne konflikty”. Jest stałym felietonistą „Tygodnika Powszechnego”.

Dr Paweł M. Boguszewski, neurobiolog w Centrum Neurobiologii w Instytucie Nenckiego Polskiej Akademii Nauk, zajmuje się badaniem mechanizmów zachowania się oraz emocji i ich korelatów neuronalnych w modelach wykorzystywanych w naukach podstawowych i biomedycznych. Interesuje się badaniami behawioralnymi zachowań afektywnych i eksploracyjnych oraz automatyzacją i informatyzacją procesów analizy danych eksperymentalnych. Studiował biologię na Uniwersytecie Warszawskim, tytuł doktora nauk biologicznych z zakresu neurofizjologii uzyskał w Instytucie Nenckiego PAN. W latach 2005-2008 odbył staż podoktorski na Wydziale Psychologii Yale University w New Haven w Stanach Zjednoczonych. Prywatnie jest pasjonatem programowania i żeglarstwa oraz popularyzacji nauki.

Clickbaity, hiperuwaga i zanik prasy. Jak zmienia się reportaż pod wpływem mediów cyfrowych?

Termin: 24 czerwca, godz. 17:30

Marek Szymaniak – dziennikarz i reporter. Autor książek „Urobieni” i „Zapaść”.  Obecnie w Magazynie Spider’sWeb Plus. Publikuje także w „Tygodniku Powszechnym” i Magazynie „Pismo”. Laureat Nagrody Dziennikarstwa Ekonomicznego Press Club Polska i nagrody za reportaż prasowy przyznawanej przez jury Festiwalu Wrażliwego. Zwycięzca konkursu dla dziennikarzy „Pióro odpowiedzialności” oraz zdobywca I nagrody w konkursie Ogólnopolskiego Festiwalu Literackiego im. Jana Śpiewaka i Anny Kamieńskiej w kategorii reportaż. Trzykrotny finalista Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej, m.in. za debiutancką książkę Urobieni. Jego druga książka Zapaść otrzymała nominację do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego oraz w konkursie Grand Press na reporterską książkę roku.

Spotkania są częścią projektu „Czytać, pisać, uważać – program wzmacniania kompetencji czytelniczych w epoce cyfrowej” realizowanego przez Fundację Pracownia Współtwórcza wraz z Zagłębiowską Mediateką. Dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Twórczy dobrostan

– warsztaty pisarskie i rozwojowe dla osób między 15 a 20 r.ż

Piszesz lub chcesz zacząć przygodę z pisaniem, a przy tym lepiej poznać siebie i zadbać o swój dobrostan? Przyjdź na warsztaty literackie, połączone z eksperymentami i autorefleksją!

Poza tworzeniem własnych tekstów prozatorskich, poznasz innych i zaprezentujesz efekty swojej pracy w Zagłębiowskiej MEDIATECE.

Kiedy? 22 maja, 29 maja, 12 czerwca, 18 czerwca, godz. 16:00- 19:00

Spotkanie otwarte/prezentacja tekstów: 19 czerwca, godz. 17:30

Gdzie? Zagłębiowska MEDIATEKA w Sosnowcu

Jak się zgłosić? Zgłoszenia prosimy wysyłać do 19 maja na adres: fundacja.wspoltworcza@gmail.com w wiadomości podając tytuł „Warsztaty twórczego pisania” a w treści podając swoje imię i adres e-mailowy. UWAGA! O udziale decyduje kolejność zgłoszeń! Liczba miejsc jest ograniczona.

Prowadzenie: Anna Cieplak

Anna Cieplak – pisarka, animatorka kultury, scenarzystka. Autorka powieści m.in. Ma być czysto, Rozpływaj się i Ciało huty. Laureatka Nagrody Conrada, Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza, Nagrody-Stypendium im. Albrechta Lemppa, dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej Nike. Nauczycielka twórczego pisania na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. 

Gościni specjalna: Katarzyna Janota – projektantka, wykładowczyni, współzałożycielka Grupy Roboczej, autorka ilustracji m.in. do książek. Wykłada na WSE i AGH w Krakowie oraz SWPS w Katowicach i Sopocie. Zainteresowania: literatura eksperymentalna, life-centered design, cyfrowe ekologie.

Warsztaty są częścią projektu „Czytać, pisać, uważać – program wzmacniania kompetencji czytelniczych w epoce cyfrowej” realizowanego przez Fundację Pracownia Współtwórcza wraz z Zagłębiowską Mediateką. Dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Organizatorzy:

Fundacja Pracownia Współtwórcza

Zagłębiowska MEDIATEKA w Sosnowcu

Centrum Badań Krytycznych nad Technologiami UŚ (CCTS)

Dwutygodnik